Trang

Thứ Bảy, 8 tháng 6, 2013

Thư giãn: Tìm hiểu về Thần vệ nữ

ST: Hồi học ĐH, ST rất thích tìm hiểu về truyện thần thoại HyLạp, lại xem nhiều bảo tàng nghệ thuật ở Nga, nhưng chưa có điều kiện đọc kỹ. Nay nhớ lại, tìm đọc, thấy rối quá vì các câu chuyện thường có nguồn gốc khác nhau, tên phiên âm khác nhau,  dễ nhầm lẫn...Nay thấy có bạn Pha Lê  (Trong SOI) kể lại bằng tranh, dễ hiểu, dễ nhớ nên ST biên tập lại ngắn gọn để bạn bè có cùng quan tâm đọc.

Do hiểu biết có hạn nên có sai sót xin được lượng thứ


1. Thần vệ nữ là ai?


Lambert Sustris: “Venus và Cupid”

      Đầu tiên, điều đáng lưu ý là Thần thoại Hy lạp cũng có lắm phiên bản, cùng một vị thần mà bản này chọi bản kia với các tích chẳng ăn nhập gì với nhau. Vấn đề trước nhất là tên. Vệ Nữ theo tiếng Hy Lạp cổ (gốc) là Aphrodite, nhưng sau khi Hy Lạp bị Đế chế La Mã chiếm thì Aphrodite bị cải tên thành Venus. Nhưng phiên bản nào thì Thần Vệ Nữ cũng là vị thần biểu tượng của sắc đẹp, tình yêu, tình dục...
 

2.Thần vệ nữ ra đời như thế nào?

    Có hai tích về sự ra đời của vị thần này.

     Sinh ra từ… của quý 

Tác phẩm hội họa nổi tiếng nhất về sự ra đời của Aphrodite là bức tranh do Sandro Botticelli vẽ dưới đây. Theo thoại cổ và theo thơ của Hesiod, thì vào thời xửa xưa (cực xưa, lúc chưa có loài người) thần Uranus (Bầu Trời) là một ông hay đánh đập vợ, bà Gaia (Mặt Đất) và con (một lô một lốc trong đó có Cronus).
Chịu hết nổi, bà Gaia xúi Cronus phản lại cha. Vốn mạnh khỏe, Cronus đánh thắng Uranus, nhưng trước khi tống cổ cha khỏi thiên đàng, Cronus chém đứt của quý của cha mình để dằn mặt (theo kiểu mafia Ý thường xẻo lỗ tai của nạn nhân). Của quý ấy rơi xuống biển, và tinh trùng của Uranus làm nước biển nổi bọt, từ đó Aphrodite ra đời. (“Aphro” theo tiếng Hy Lạp cổ có nghĩa là bọt biển).

Theo phả hệ:
Chaos sinh ra: Gaia, Tararus, Eros, Erebus
Gaia sinh ra: Uranus
Gaia và Uranus sinh ra: Cronus
Của quý của Uranus sinh ra: Aphrodite
Cronus và Rhea sinh ra: Zeus (Hay còn gọi là Jove, Jupiter)

Tác phẩm “Sự ra đời của thần Vệ Nữ”, Sandro Botticelli, 1486.
     Theo tích thì sau khi sinh ra, các cô tiên biển (Sea Nymphs) đặt Aphrodite lên chiếc vỏ sò, rồi thần Gió Zephyrus cùng thần Aura (Thần Không Khí trong lành, ) thổi Aphrodite vào bờ. Trong hình thì phía bên trái, Thần Không Khí ôm Thần Gió (đang phồng miệng thổi), chắc vì đây là không khí trong lành nên thổi ra đầy hoa? Phía bên phải, Thần Horae cầm áo đón Aphrodite. Horae là Thần Mùa Màng, hay Thời Tiết. 

  
 Con của Zeus và Dione (Hay Zeus và… chính Zeus?)

         Một tích khác, theo nhà thơ Apollodorus và Homer, thì Aphrodite là con của Dione với Zeus (Thần Sấm Sét, hay còn gọi là Thần Dớt, vua của các vị thần, cai quản Olympia). Nói chung thì tích này chẳng sâu sắc gì lắm, nếu không nói là nhàm chán y như người thường. Cũng hai người yêu nhau, có con. Điều đáng nói là xuất xứ của Dione rất mập mờ. Chẳng ai biết bà này là thần gì. Theo tiếng Hy Lạp thì Dione chỉ có nghĩa là “Nữ Thần”. 


Vậy Ai là ai?
 
Vì vào thời Hy Lạp cổ đại thì xã hội vừa chuyển từ chế độ mẫu hệ sang phụ hệ, nên các nhà thơ còn châm chước cho phái nữ, còn cố tạo cho họ một vẻ gì đó bí hiểm. Nhưng tới thời La Mã, phụ nữ chẳng còn nắm quyền gì nữa, nên Aphrodite hoàn toàn bị giáng chức xuống làm con của Zeus và Dione, bất luận Dione là ai. Sau đó, thần Eros (xem phả hệ) cũng bị đổi tên thành Cupid và giáng chức xuống làm con của Venus (tên mới của Aphrodite).
Eros cũng là thần Tình Yêu – nhưng thay vì Venus chuyên về tình yêu nam-nữ, Eros chuyên mọi loại tình yêu, trong đó có đồng tính – Eros còn là thần Sinh Sản. Các nhà thơ thời La Mã như thế đã bỏ hẳn phiên bản “sinh ra từ bọt biển” và ghép Venus (tức Aphrodite) với Eros (tức Cupid) làm mẹ con, các vị thần sinh trước thời của Zeus cũng bị lãng quên, hoặc bị giáng chức như Eros.
Phiên bản đầu thường được cho là bản chính gốc Hy Lạp; phiên bản sau, dù cũng bắt đầu từ Hy lạp, nhưng đã bị pha trộn nhiều với văn hóa của La Mã. Như vậy, để phân biệt hai phiên bản của Thần Vệ Nữ này rất đơn giản: 

 Những ai theo thuyết đầu tiên

Thần Vệ Nữ sẽ không có Cupid đi kèm, thường là nằm một mình, không đứng chung với con cái của Zeus; hoặc đang nằm trên sóng hay trên vỏ sò, chuẩn bị dạt vào bờ.

Tác phẩm “Thần Vệ Nữ đang ngủ”, Giorgione,1510. 

Nếu để ý thì sẽ thấy bờ biển mà Venus được Thần Gió thổi dạt vào ở phía xa là phần nền của hình


Tác phẩm “Sự ra đời của thần Vệ Nữ”, Alexandre Cabanel, 1863. 

   Tuy Alexandre theo thuyết “bọt biển”, nhưng ảnh hưởng nặng của Thiên Chúa giáo đã khiến ông đổi Tiên Biển (Sea Nymphs),

Những ai theo thuyết thứ hai 

  Vệ Nữ sẽ luôn đi kèm với Cupid. Cảnh nền cũng bớt “tự nhiên” hơn, Vệ Nữ thường nằm trong nhà (thay vì trong… rừng, trên biển, gần biển v.v…)

Tác phẩm “Thần Vệ Nữ đang ngủ” của Artemisa Gentileschi, 1630.

 Venus thay vì ngủ một mình giữa thiên nhiên như trong tranh của Giorgione, thì lại nằm trong phòng, có Cupid đang quạt mát.


Tác phẩm “Vệ Nữ và Cupid”, Diego Velazquez, 1651


Đọc thêm: Tượng thần vệ nữ

Bức tượng được được một người nông dân tên là Yorgos Kentrotas tìm thấy trong tình trạng rời làm hai mảnh năm 1820 trên đảo Milos, cũng được gọi là Melos hay Milo, ở Aegae. Ông giấu bức tượng nhưng sau này các quan chức người Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm ra và tịch thu. Một sĩ quan hải quân Pháp, Jules Dumont d'Urville, phát hiện vẻ đẹp của tượng và dàn xếp vụ mua bán cùng Đại sứ Pháp tại Thổ Nhĩ Kỳ, Marquis de Riviere. Sau khi phục chế, bức tượng được mang giới thiệu cho vua Louis XVIII năm 1821. Cuối cùng nhà vua cho đặt tượng tại bảo tàng LouvreParis, nơi bức tượng vẫn được trưng bày đến ngày nay.

Sự nổi tiếng của bức tượng trong thế kỷ 19 không đơn thuần vì vẻ đẹp của nó mà còn vì những nỗ lực quảng bá mạnh của chính quyền Pháp. Năm 1815 Pháp trả lại bức tượng Medici Venus cho Ý sau khi bức tượng bị Napoléon Bonaparte cướp đoạt đem về nước. Tượng thần Vệ nữ được coi là một trong những tác phẩm điêu khắc cổ điển đẹp nhất còn tồn tại khiến người Pháp càng bỏ công quảng cáo bức tượng Vệ nữ Milo là tuyệt tác hơn so với bức tượng họ vừa mất trước đó. Tượng được các nghệ sĩ và các nhà phê bình ca ngợi, họ coi đó là biểu tượng của vẻ đẹp duyên dáng của phụ nữ; tuy nhiên, Pierre-Auguste Renoir rõ ràng không theo trào lưu chung khi cho rằng nó giống như một "tên sen đầm" (gendarme).


                                                            
                                                                 

ST sưu tầm



20 nhận xét:

  1. Những đường cong hoàn hảo tuyệt đẹp tự nhiên (không chê vào đâu) chắc chỉ có ở vị THẦN.
    Bây giờ nhiều phụ nữ cũng muốn thành THẦN nên tối ngày chỉ lo đi CẮT GỌT thân thể.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Ngày xưa các cụ thích thân thể hơi mập, bây giờ lại thích còm...Em thích hơi mập một chút chị à. Còn tỉ lệ giữa các bộ phận cơ thể của người xưa thật là chuẩn!

      Xóa
  2. Em đọc không sót một chữ nào, vì bài này / chủ yếu nói về thần Vệ nữ nhưng nhắc đến nguồn gốc từ thần thoại Hy lạp/ đúng là một trong những say mê của em đấy chị ạ. Em có vài cuốn sách , ngoài chuyện TTHL, còn là những tác phẩm bình luận và nghiên cứu, đọc mãi mà không chán. Các nhà văn chỉ cần khai thác nguồn gốc chuyện cũng đủ để viết lên các bản anh hùng ca hoặc các tiêu thuyết về tình yêu, về chất anh hùng của các vị thần , tất nhiên ở đó có cả con người bình thường.Ngoài ra, em còn hay xem các phim nghiên cứu, phim chuyện ...về các vị thần nữa, hay lắm chị ạ, vì sau khi chuyển tải các ý tưởng, cuộc sống của các vị thần đâu có khác nhiều so với cuộc sống dương gian, cũng ái, ố, hỉ , nộ, sinh ra, chết đi, tình yêu, lòng căm thù...Cám ơn chị đã có bài viết rất thú vị này.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Có lẽ chị em mình giống nhau! Chỉ có điều cách nhau một thế hệ...hi hi! Chị sẽ đăng thêm vài bài về đề tài này chị em mình cùng thưởng thức nhé!

      Xóa
  3. Em gái mê nét đẹp huyền bí qúy phái, 1 nét đẹp mê hồn của Thần vệ nữ chị gái ạ, nhất là nét đẹp của người Ấn Độ chị gái nhỉ? Cặp mắt của họ đúng là cửa sổ tâm hồn, thăm thẳm vời vợi đến mê mẩn hi hi

    Cảm ơn chị gái đã cho em hiểu biết thêm về Thần vệ nữ, cuối tuần an lành nha chị gái (~_~)

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. BD có hay đi xem bảo tàng nghệ thuật ở Nga không? Cơ man là các bức tranh nghệ thuật cổ đại...tiếc là hồi ấy chị không có thời gian đọc để hiểu em ạ
      BD thích người Ấn Độ à? Khi nào có bài, chị sẽ đăng ảnh các thiếu nữ Ấn, tặng em nhé!

      Xóa
  4. Chị ơi! Chị có một entry thật là quý giá, bởi nhiều điều bây giờ em mới biết thêm về Thần vệ nữ
    Chị à, nếu người nông dân Yorgos Kentrotas kia tìm thấy bức tượng ko bị gãy và còn nguyên vẹn, thì chị có thể tưởng tượng hai bàn tay được đặt nơi đâu không?. heee! Chị cùng em đoán thử nha! Chúc chị luôn vui. Thân!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Ôi, hai cánh tay nàng ử? Bao nhiêu nghệ sỹ từng mất công thử lắp cho nàng...nhưng đều không đạt. Chắc là chị cũng vậy thôi, còn em?
      Hình như chị gặp lại bạn cũ từ trừơng KTQD Hà Nội thì phải? ...

      Xóa
  5. Qua bài của ST ở trên, tôi xin cảnh báo các cụ bà Làng ta cần cẩn thận khi du lịch tắm biển, kẻo "uống"phải BỌT BIỂN thì nguy to đấy.

    Trả lờiXóa
  6. Người ta khen con gái Hy Lạp đẹp nhất vì là con, cháu của THẦN VỆ NỮ.Chữ bé quá, bây giờ đeo kính cũng khó đọc. Chào !

    Trả lờiXóa
  7. Sang thăm em, chúc em chúa nhật thật ấm áp nhé.

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cám ơn (bạn?) Mẫn. Đường xa đã đến thăm nhà! Chúc chủ nhật an vui!

      Xóa
  8. Hay , đẹp và thông tin chuẩn xác ! Cảm ơn ST !

    Trả lờiXóa
  9. Những hình ảnh thật quen thuộc, vì em được ngắm rất nhiều,nhưng em chưa được hiểu tận tường về Thần vệ nữ. Đọc bài của chị em rất thích!
    Em cũng có ý kiến như chị LTNga, chị ơi viết chữ to lên chút nha chị!

    Trả lờiXóa
  10. OK Ngựa ạ! Chỉ sợ dài, mọi người ngại đọc thôi!

    Trả lờiXóa
  11. Em gái thích chữ phông to như ý kiến chị Tuấn Nga, chị để chữ bài và ô còm to lên đọc cho đã chị nhé ! Hi hi, Chúc chị gái tuần mới tràn niềm vui (~_~)

    Trả lờiXóa
  12. một bài sưu khảo hay và đầy đủ em đọc rất thích chị ạ

    Trả lờiXóa