Trang

Thứ Bảy, 8 tháng 2, 2014

Năm NGỌ lại vẫn chuyện ngựa

Ngựa trong Hoàng cung Huế xưa

Mã binh thời Nguyễn
Ngựa trong Hoàng cung Huế xưa

Thời 13 vua Nguyễn (1802-1845) trị vì triều đại phong kiến cuối cùng Việt Nam đóng kinh đô tại Huế đã ghi nhận một số hoạt động khá phong phú của ngựa, dù thời này ngựa ít được dùng vào hoạt động quân sự.
Theo TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế, năm 1826 triều Nguyễn đã đặt ra Viện Thượng Tứ ở trong Kinh thành để làm nơi nuôi dưỡng và huấn luyện ngựa. Triều đình đã quy định rất cụ thể về các hạng ngựa, chăn nuôi ngựa, mua ngựa, diễn tập ngựa, thậm chí cả những thứ lặt vặt nhưng không kém phần quan trọng trong nghi thức đó là trang sức cho ngựa.

Tuy nhiên, trong hoạt động quân sự, ngựa thời Nguyễn không để lại dấu ấn gì đậm nét. Phần lớn việc sử dụng ngựa và mã binh chỉ tập trung vào công việc vận tải, phát chuyển thư tín, công văn, giấy tờ; dùng vào các dịp tế lễ như lễ tế Xã tắc, tế Giao… và trở thành đội nghi thức của triều đình cùng một số hoạt động khác.

Vào thời Nguyễn, ngựa là một biên chế quan trọng đối với nhiều hoạt động, nhất là phục vụ trực tiếp cho đội nghi thức của triều đình. Do vậy, năm dưới triều vua Minh Mạng, hình ảnh con ngựa đã được chọn đúc trên Huyền Đỉnh và Anh Đỉnh của bộ Cửu Đỉnh (9 Đỉnh đồng trong Đại Nội, ở khu vực Thế Miếu hiện nay) – nay là Bảo vật quốc gia Việt Nam.
Dưới đây là một số ảnh tư liệu Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế lần đầu tiên giới thiệu đến công chúng về ngựa dưới thời vua Nguyễn. Đa số ảnh được chụp bởi người Pháp sau khi đặt chế độ đô hộ lên đất nước ta dưới thời vua Tự Đức.

Nghi mã trong chốn trường thi thời Nguyễn

Nghi mã trong chốn trường thi thời Nguyễn




Xe ngựa trong lễ tế đàn Nam Giao

Xe ngựa trong lễ tế đàn Nam Giao



Đội ngựa nghi lễ đứng ở cửa Điện Thái Hòa

Đội ngựa nghi lễ đứng ở cửa Điện Thái Hòa


Mã binh thời Nguyễn

Mã binh thời Nguyễn



Con ngựa đã được khắc lên Cửu Đỉnh Huế từ thời vua Nguyễn thứ 2 - vua Minh Mạng (trị vì

Con ngựa đã được khắc lên Cửu Đỉnh Huế từ thời vua Nguyễn thứ 2 - vua Minh Mạng (trị vì 1820-1840)


Cổ xe ngựa hoàng gia thời vua Nguyễn trên Cửu Đỉnh

Cổ xe ngựa hoàng gia thời vua Nguyễn trên Cửu Đỉnh


Đoàn xe ngựa hoàng gia đi qua cầu Trung đạo ra cửa Ngọ Môn
Đoàn xe ngựa hoàng gia đi qua cầu Trung đạo ra
cửa Ngọ Môn


Đại Dương

(Từ NNB blog)