Trang

Thứ Sáu, 12 tháng 7, 2013

Thư dãn cuôi tuần với Chín nàng thơ...


.
ST: Được biết mỗi nhà thơ có nàng thơ riêng, tạo cảm hứng cho mình. Nhưng đây là 9 nàng- biểu hiện của các thể loại thơ và nghệ thuật có liên quan, theo thần thoại Hy Lạp. 
Mời các nhà thơ và bạn bè... ngắm nghía. Và biết đâu, khi ai đó bí đề tài, cảm hứng... đến gặp các nàng thơ này, họ sẽ truyền cảm hứng cho! Hi,
Hãy thử xem!

Chín nàng thơ *



1-Calliope:  
Thơ hùng biện, biểu tượng là bàn viết (một miếng gỗ được phủ sáp, dùng để kẹp tờ giấy vào viết, giống như một chiếc bàn di động). Thơ hùng biện cũng là tích, nhưng được Homer, Hesiod, Ovid v.v… viết theo cấu trúc thơ chứ không phải truyện. Cũng vì vậy mà dịch rất khó và đọc cũng khó. Thường là vế sau cụt lủn, không thấy chủ từ đâu.


Tác phầm “Cảm hứng của một nhà thơ”, Nicolas Poussin, 1630. 
Nhiều chuyên gia tin rằng nhà thơ mà Poussin vẽ trong bức tranh chính là Virgil (đang cởi trần), anh được Calliope tới thăm để truyền cảm hứng, nhờ vậy mà Virgil mới viết được tích.

2-Clio: 
Lịch sử, biểu tượng là cuộn giấy. Người Hy Lạp xưa cho rằng viết lịch sử cũng là một dạng nghệ thuật, nên nhiều ông như Herodotus viết nửa sử nửa tích, làm nhiều người đến giờ vẫn còn mò mẫm xem sự kiện nào thật sự kiện nào do hư cấu mà ra.



Tác phẩm “Clio”, Pierre Mignard, 1689. 
Clio có biểu tượng là cuộn giấy, nhưng hay bị các họa sĩ cho cầm sách. Ông Pierre này còn vẽ thêm cái kèn, không hiểu nổi. Chắc là để phân biệt với Athena uyên bác (cũng hay đọc sách) chăng?

3-Erato:
 Thơ tình (lẫn thơ có nội dung sexy, gợi dục), biểu tượng là đàn Cithara (giống đàn lia). Cupid thường đi theo nàng này.

Tác phẩm “Nàng thơ Erato”, Boucher, thế kỷ 19.
 Ông này chắc do không biết cây đàn Cithara trông ra sao nên vẽ đàn lia thế vào. Nhưng nhờ cầm đàn mà không nhầm nàng này với Venus – người cũng có Cupid đi theo. Chữ Erotic (gợi dục) của tiếng Anh có gốc từ đây.

Đàn Cithara  đây. Bức tượng này là bản La Mã copy từ tượng gốc của Hy Lạp, có niên đại khoảng thế kỷ thứ 2 Công Nguyên, hiện nằm tại bảo tàng Garlsberg Glyptotek.

4-Euterpe:
 Nhạc và thơ vần (giống lời bài hát), biểu tượng: sáo.

Bức “Nàng thơ Euterpe”, Laurent de la Hyre, 1649. 
Biểu tượng “sáo” nghe đơn giản nhưng hay bị vẽ sai . Lý do là vì: hồi đó, mấy nhạc cụ được viết theo tiếng Hy Lạp cổ, rất khó dịch; mà “sáo” của Hy Lạp cũng nhiều loại. Loại của Euterpe được gọi là Aulos, nghe thì không biết là cái gì, nên các họa sĩ cứ thấy dụng cụ nào có vẻ nhạc là vẽ vào tranh. Ông Laurent cho Euterpe cầm dụng cụ gì trông giống đàn gi-ta.

Chính xác thì Aulos là một dạng sáo đôi, có tới 2 ống thay vì 1. Đây là bức vẽ Euterpe trên chiếc hộp bằng đá hoa cương, có niên đại từ thế kỷ thứ 5 trước Công Nguyên. Chiếc hộp hiện nằm tại Bảo tàng Fine Arts ở Boston.

5-Melpomene
Bi kịch, thường được diễn tại nhà hát, biểu tượng là mặt nạ khóc.

Bức tượng Melpomene tại bảo tàng Carlsberg Glyptothek này là bản La Mã copy, có niên đại từ thế kỷ thứ 2 sau Công Nguyên. 
Biểu tượng của nàng Melpomene  ít bị vẽ  sai.

6-Thalia:
Hài kịch, cũng được diễn tại nhà hát, biểu tượng là mặt nạ cười. Hồi đấy chỉ có hai thể loại hài và bi (sau có hành động, kinh dị, ma v.v… ) Vì vậy mặt nạ cười kèm mặt nạ khóc vẫn là biểu tượng của nhà hát; điều này bắt nguồn từ Hy Lạp cổ.

Tác phẩm “Thalia”, Jean Marc Nattier, 1739. 
Thalia dường như đang kéo một tấm rèm sân khấu.

7-Polyhymnia (hoặc Polymnia):
Dân ca. Biểu tượng là khăn voan. Chắc vì nàng này gắn với truyền thống nên phải có khăn quấn người để tỏ vẻ e thẹn, nề nếp? (người Hy Lạp không quấn mặt, vì chẳng phải đạo Hồi).

Tác phẩm “Polyhymnia”, Simon Vouet, thế kỷ 17. 
Nàng này đoan chính, truyền thống, nên ít khỏa thân.

8-Terpsichore
Múa, biểu tượng là đàn lia, nhưng nàng này không nhảy, mà gảy đàn cho người khác nhảy.

Nhiều người bảo đây là bức “Terpsichore” của Boucher, nhưng cũng có ý kiến cho rằng đây là Erato vì có ai như Cupid kè bên.

Tác phẩm “Terpsichore” của Jean Marc Nattier, vẽ năm 1739.

9-Urania:
 Thiên văn, biểu tượng là quả địa cầu và com-pa. Cho môn “khoa học” vào đây thì hơi lạc; nhưng người Hy Lạp xưa tin rằng thần thánh là sao trên trời (Như Zeus: sao Mộc, Poseidon: sao Hải Vương, Artemis: mặt trăng v.v…) từ đó mới có tích, nên nghiên cứu sao giống như nghiên cứu thần. Bởi vậy thiên văn được nằm trong danh sách này.

Tác phẩm “Nàng thơ Urania”, Johann Heinrich Tischbein, 1782. Ngoài com-pa và quả địa cầu, Johann còn gắn sao lên tóc nàng.

Vậy mấy nàng này là con ai? 
. Đa số công nhận họ là con của Zeus với Mnemosyne, nhưng nằm dưới sự “tài trợ” của Apollo hay Athena.

Tác phẩm “Apollo và các nàng thơ”, Nicolas Poussin, 1594. 
Poussin vẽ cảnh các văn nghệ sĩ đến tìm Apollo để nhờ Apollo nói các nàng thơ truyền cảm hứng cho mình.


Bức “Apollo và các nàng thơ trên đỉnh Helicon”, Claude Lorrain, 1680. 
Claude dường như mượn tích để vẽ tranh phong cảnh.



 Tác phẩm “Athena ghé thăm Apollo”, Arnold Houbraken, 1703


Tác phẩm “Athena và các nàng thơ”




Tác phẩm “Athena và 9 nàng thơ”, Stella Jacques, 1640. 
Athena (đội mũ) trông hơi giống đàn ông. Bên trái, nàng Calliope đang cầm bàn viết; cạnh đó, Terpsichore ôm cây đàn lia (hoặc Erato ôm Cithara nhưng bị vẽ thành đàn lia, vì đàn lia thường không to thế). Melpomene đang ngồi quay lưng ở giữa, mặt nạ khóc ngay cạnh chân. Cô đang trùm khăn là Polyhymnia. Clio đang viết sử lên giấy, và trò chuyện với Thalia (cầm mặt nạ, vì khóc đã có nên đây đích thị là cười rồi). Urania đang chỉ tay vào quả địa cầu, nói chuyện với Euterpe (cầm sáo). Nàng còn lại, hoặc là Erato, hoặc là Terpsichore.


*Pha Lê
ST biên tập lại